سبک شناسی زبانی پنجاه غزل از غزلیات شمس

با توجه به این که ویژگی مشترک در تمام تعاریف مربوط به سبک در این جمله می گنجد که سبک شیوه بیان است در نتیجه بررسی سطح زبانی هر اثری و تحلیل عناصری که هنرمند به وسیله آن ها زبان خود را متمایز می کند در تحلیل سبک یک اثر بسیار راهگشا است. زیرا دو سطح فکری و ادبی نیز در سطح زبانی نمود پیدا می کند. در این میان، غزلیات مولانا از آثاری است که دارای تشخص زبانی بوده و هر خواننده ای ولو ناآشنا با ادب فارسی با خواندن غزل های این شاعر توانا متوجه تمایز زبانی آن می شود. بر این اساس هدف نگارنده در این پایان نامه بررسی و تحلیل عناصر سبک ساز در غزلیات شمس بوده است. برای این منظور پس از گزینش تصادفی 50 غزل ، به بررسی آن ها در سه سطح آوایی، لغوی و نحوی پرداخته ایم و بر اساس داده های به دست آمده جدول ها و نمودارهایی ارائه داده ایم. با بررسی های انجام گرفته، دلیل برجستگی زبان مولانا را می توان در نوع موسیقی حاکم بر غزلیاتش جست وجو کرد. در این زمینه سه موسیقی بیرونی، کناری و درونی که مربوط به سطح زبانی هستند در غنای موسیقی غزل های مولانا نقش اصلی را ایفا کرده اند. در موسیقی بیرونی، این برجستگی بیشتر در اوزان پرتحرک خیزابی نمود دارد؛ در موسیقی کناری حضور قافیه و ردیف های متحرک و در موسیقی درونی هم سجع و تکرار، عامل اصلی در برجستگی زبان مولانا محسوب می شوند.